ارتودنسی نگهدارنده انواع مختلفی دارد. طراحی نوع این نگهدارنده ها بر اساس طرح درمان بیمار است
ارتودنسی نگهدارنده انواع مختلفی دارد. طراحی نوع این نگهدارنده ها بر اساس طرح درمان بیمار است.
که توسط متخصص ارتودنسی به لابراتوار سفارش داده می شود.
دستگاههای نگهدارنده (ریتینرها) به طور کلی ۲ نوع دارند: نگهدارنده ثابت و متحرک
۱- نگهدارنده ثابت :
این نگهدارنده ها سیم های فلزی انعطاف پذیر چند رشته ای یا نوارهای پلیمری سفید رنگ هستند که پشت دندانها متصل می شوند. اصطلاحا به آنها نگهدارنده دایمی (Permanent Retainer) نیز گفته می شود چون برای سالها و شاید همه عمر روی دندانها باقی بمانند. تا زمانیکه این نگهدارنده ها مستقر هستند، موقعیت مطلوب دندانها را حفظ می نمایند. اتصال این دستگاهها به دندان بوسیله موادی مشابه ترمیم های سفید (کامپوزیت) صورت می گیرد که برای دندانها و محیط دهان مضر نیستند.
جنس و قطر این سیم های نگهدارنده ها متفاوت است و بسته به انتخاب متخصص ارتودنسی دارد.
این نوع ارتودنسی نگهدارنده بویژه در بزرگسالان به دنبال درمان بستن فضای بین دندانی (Spacing) بخصوص در فک بالا و بی نظمی دندانهای جلویی در فک پایین استفاده می شود.
در مواردی ۲ تا ۶ دندان جلویی از پشت با سیم به هم متصل می گردند که کاملاً وابسته به نظر و طرح درمان متخصص ارتودنسی است. از آنجایی که در حالت معمول، لبه دندانهای جلویی پایین با پشت دندانهای جلویی بالا تماس پیدا می کنند و احتمال کنده شدن نگهدارنده زیاد است، استفاده از نگهدارنده ها در فک بالا خیلی توصیه نمی گردد. در موارد خاص که فضای کافی برای نگهدارنده وجود دارد و تماس دندانهای پایین با بالا شدید نیست، بسته به صلاحدید متخصص ارتودنسی می توان در فک بالا هم نگهدارنده ثابت استفاده کرد
.
مزایا و محدودیت های نگهدارنده ثابت
مزیت عمده این نگهدارنده ها عدم وابستگی به همکاری بیمار در استفاده از آنهاست.
این وسایل نیاز به برداشتن و گذاشتن ندارند و در نتیجه شانس گم شدن آنها کمتر است.
در برخی موارد تنها گزینه موجود برای دوره ارتودنسی نگهدارنده هستند.
چون در این موارد پس از قطع درمان با نگهدارنده متحرک احتمال برگشت وجود دارد.
محدودیت اصلی آنها، مشکل شدن بهداشت دهان بویژه کاربرد نخ دندان است.
این سیمها کشیدن نخ بین دندانها را مشکل کرده و احتمال تجمع جرم در سطوح پشتی دندانها را افزایش می دهد.
۲- نگهدارنده متحرک (پلاک متحرک) :
این دستگاه ارتودنسی نگهدارنده می تواند پلاستیکی با اجزای فلزی (Hawley Retainer) یا کاملا شفاف (Essix) و بدون اجزای فلزی باشد.
در نوع اول اجزای فلزی برای افزایش گیر پلاک تعبیه شده است.
در نوع دوم سطح جونده دندانها و مقداری از کام بوسیله پلاک پوشیده می شود.
برای ساخت آنها باید از دهان بیمار قالب گیری شده و در لابراتوار بر روی قالبها پلاک متحرک ساخته شود.
این نگهدارنده ها باید همواره در محیط مرطوب باشند.
در خارج از دهان به سرعت رطوبت خود را از دست داده و تغییر شکل پیدا می کنند و در نتیجه روی دندانها قرار نخواهند گرفت.
اکیدا توصیه می شود در هنگامی که بیمار غذا می خورد یا مسواک می زند پلاک ارتودنسی را در ظرف آب یا جعبه پلاک مخصوص (و مرطوب) قرار دهد.
زمانبندی استفاده از ارتودنسی نگهدارنده:
شرایط و زمان استفاده از نگهدارنده ها توسط متخصص ارتودنسی تعیین می گردد چون بسته به نوع مشکل دندانی، سن بیمار و … متفاوت است. همانطور که از نام ” نگهدارنده ثابت” استنباط می شود، همواره روی دندانها قرار دارد و برداشته یا گذاشته نمی شود. معمولا برای سالها باید بر روی دندانها باشد.
زمانبندی معمول و روتین نگهدارنده های متحرک به این شرح است :
شش ماه اول تمام وقت (۲۴ ساعت شبانه روز) بجز زمان غذا خوردن و مسواک زدن
شش ماه دوم نیمه وقت (شبانه یا ۱۲ ساعت در روز).
توصیه می گردد بعد از سال اول هم نگهدارنده متحرک با زمان کوتاهتر بکار رود.
دکتر برهمن سبزواری کاربرد یک شب در میان یا سه شب در هفته را توصیه می کند.
زیرا امکان جابجایی و حرکت دندان ها به دلیل تغییرات طبیعی در سالهای بعدی نیز وجود دارد.
نگهدارنده ها وظیفه حفظ موقعیت دندان ها و ثبات آنها را بر عهده دارند.
بنابراین استفاده طولانی مدت از آنها پس از پایان درمان ارتودنسی ثابت مفید و موثر است.
